بتن ریزی در هوای بارانی

بتن ریزی در هوای سرد و بارانی امکان دارد بر کیفیت بتن اثر منفی بگذارد؛ به همین جهت مهندسان عمران باید از مهارت های لازم برای مواجهه با همه ی نوسانات آب و هوایی و فصلی برخوردار باشند تا مشکلی در زمان عملیات بتن ریزی ایجاد نشود. تغییرات آب و هوایی سبب ایجاد موانع مختلفی می شود که می تواند بر سر راه سازندگان قرار گیرد. اما با آگاهی از نکات هوشمندانه و ترفند های کاربردی می توان آن ها را از بین برد. با این مقدمه و در ادامه این مطلب به بررسی چگونگی بتن ریزی در هوای سرد و بارانی خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه بمانید.

درباره ی بتن ریزی در هوای بارانی چه می دانید؟

اگر ترکیب بتن به زمان گیرش اولیه خود نرسد؛ تحت تاثیر باران قرار می گیرد. زمانی که این مواد مابین زمان گیرش ابتدایی و زمان گیرش نهایی خود قرار دارد، باران فقط می تواند بر روی ظاهر بتن هایی که در اطراف ریخته شده، تاثیر بگذارد. اما اگر میزان بارش بسیار شدید باشد، امکان دارد لایه ی رویی بتن آسیب ببیند. پس از آن که بتن به مرحله گیرش نهایی خود یعنی حدود 10 ساعت رسید، آب باران به منبعی به جهت عمل آوری بتن مبدل می گردد. انجام یک سری نکات و اصول لازم است تا زمان بتن ریزی در هوای بارانی دچار مشکل نشده و سطح بتن آسیب نبیند. این اصول را در زیر شرح داده ایم:

بیشتر بخوانید: گل میخ چیست؟

اول، میزان آب در ترکیب بتن:

در محیط های بسیار مرطوب و زمانی که مواد خام اولیه همانند شن و ماسه خیس می باشند، به میزان آبی که به ترکیب می افزایید، توجه داشته باشید. لازم به ذکر است که نسبت آب به سیمان را می توانید با افزودن مواد افزودنی به ترکیب کم کرد.

دوم، افزودنی های ضد آب:

استفاده از افزودنی های هیدروفیلیک به ترکیب بتن، مقاومت آن را در برابر نفوذ آب بالا می برد. این افزودنی با آب و ذرات سیمان واکنش نشان داده و بلور های کلسیم، سیلیکات ایجاد می نماید. در نتیجه، روزنه ها و ترک های ریز بتن مسدود شده و از نفوذ آب به آن ها مانع می شود. این واکنش در طول عمر بتن اتفاق می افتد و نه تنها شکاف های اولیه بلکه همه ی شکاف ها و ترک هایی که ایجاد شده را خواهد پوشاند.

سوم، حمل و نقل بتن:

جا به جایی بتن باید به وسیله ی تجهیزات و ماشین آلاتی صورت بگیرد که به صورت سربسته بوده و مانع از ورود آب باران به ترکیب بتن خواهد شد. حمل بتن در کامیون های روباز سبب نفوذ آب در آن و در نتیجه کم شدن کارایی بتن می شود.

چهارم، پوشش های کمکی:

پارچه های کرباسی ضد آب و پلاستیکی باید در هنگام بتن ریزی در محل اجرای پروژه در دسترس قرار بگیرند. پوشش مکانی که بتن را در آن جا می ریزند، باید متناسب با فضای لازم برای تراکم سازی و تکمیل بتن ریزی باشد. در صورت امکان باید توده های متراکم را بپوشانید؛ چرا که اگر آن ها خیس شوند نسبت آب به سیمان بیشتر می شود.

پنجم، زمان بتن ریزی:

زمانی که برای بتن ریزی حاضر می شوید، اطمینان یابید که شرایط آب و هوایی خیلی بارانی یا طوفانی نباشد. پیشنهاد می کنیم زمانی که هوا خشک می باشد، نسبت به بتن ریزی اقدام کنید.

ششم، تعمیر بتن:

اگر متوجه در خطر قرار گرفتن کیفیت سطح بتن شدید، بلافاصله بعد از قطع باران باید نسبت به تعمیر آن اقدام کرده، حتی اگر این تعمیر جزئی باشد. برخی از تعمیرات جزئی را می توانید به کمک بتن یا دوغاب انجام دهید.

بیشتر بخوانید: مقایسه ی سقف ها در سازه ی فلزی

اگر نقاط کوچک بی شماری از یک سطح نازک صدمه ببینند؛ بهتر است سطح مورد نظر را برداشته و بخش جدید را به صورت کامل اجرا نمایید. این کار از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر است. سطح بتن را برای بررسی آسیب های احتمالی ارزیابی کرده و با یک آزمایش ساده آن را به جهت مقاومت در برابر خراش بسنجید. اگر احتمال آسیب دیدگی بتن بالا بود؛ می توانید نمونه ای از آن را به جهت سنجش سختی و مقاومت در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار دهید.

بتن ریزی در هوای سرد:

ساخت و ساز در هوای سرد از جمله سخت‌ ترین کار هایی می باشد که پیمانکاران ساختمانی با آن مواجه می گردند. امکان دارد برخی پیمانکاران پروژه را تعطیل نموده و برخی دیگر با توجه به زمان ساخت پروژه و محدودیت کاری ترجیح می ‌دهند که پروژه ادامه یافته و در زمان مقرر اتمام یابید. اما ادامه ی ساخت و ساز در سرما شرایطی دارد که پیمانکاران باید آن را رعایت کنند.

در آغاز باید تعریف مشخصی از هوای سرد به جهت ساخت و ساز ارائه داد. بر طبق تعريف آيين نامه بتن ايران، هوای سرد در حالی ایجاد می شود که در سه روز پیاپی شرايط زير برقرار باشد:

• اول، دمای متوسط هوا در شبانه روز از 5+ کمتر باشد.
• دوم، دمای هوا برای بيش از نصف شبانه روز بیشتر از 10 درجه سانتی گراد نباشد.

هوای سرد هنگامی حاصل می شود که دمای هوا در زمان بتن ريزی از 2 درجه سانتی گراد کمتر بوده و يا زمين کارگاه در زمان بتن ريزی يخ زده باشد. ساخت و ساز در هوای سرد مثل هر زمان دیگری نیاز به آب خواهد داشت. جالب است بدانید که می‌ توان با استفاده از روان کننده حجم آب مصرفی را کم کرد؛ اما باز همین مقدار نیز مستعد یخ زدن می باشد. این یخ زدگی و لیز شدن سطح سازه بتنی بسیار خطرناک می باشد.

دمای هوای سرد سبب می‌ شود که بتن سریع‌ تر یخ زده و سرعت هیدراتاسیون آن کم می شود. این کاهش سرعت هیدراتاسیون به این معنی است که بتن دیرتر سفت خواهد شد. این امر منجر می‌ شود تا یخ زدن بتن محتمل تر شود. از سمت دیگر وجود جریان هوا و سرعت بالای آن سبب می‌ شود که اجرای سازه بتنی با مشکلاتی همراه شود. بعضی از قسمت‌ های ساختمان به شدت تحت تأثیر سرما قرار گرفته و باید شرایط لازم برای آن ها فراهم گردد. این قسمت ‌ها عبارت‌ اند از:

• اول، پروژه‌ های مرتفع:

بتن ریزی در ارتفاع، کار بسیار سختی بوده و به تجهیزات ویژه ای همانند بالابر و پمپاژ نیاز خواهد داشت. حال اگر این پروژه در هوای سرد انجام گیرد، با مشکلات بسیاری همراه می گردد.

• دوم، فونداسیون:

فونداسیون از جمله اصلی‌ ترین قسمت‌ های یک سازه شناخته شده است. این قسمت، حجم بالایی بتن مصرف نموده و در معرض انجماد شدید قرار خواهد گرفت.

• سوم، ستون‌ ها و پل‌ های ساختمانی:

این دو قسمت از یک سازه بتنی وزن زیادی تحمل نموده و استحکام اسکلت سازه به این دو بخش وابسته است. با توجه به این امر که بتن ریزی ستون‌ ها و پل‌ های ساختمانی با سرعت کم و به کمک نیروی انسانی اجرا می گردد،‌ هوای سرد و شدت باد می‌ تواند ساخت و ساز آن ها را به شدت مشکل ساز نماید.

• چهارم، تأمین امکانات رفاهی کارگران:

کارگران، قسمت اصلی اجرای یک سازه بوده و وجود آن ها به جهت اجرای مناسب یک پروژه لازم است. اما آن چه اهمیت دارد این است که ساخت و ساز در هوای سرد می تواند زندگی آن ها را به شدت تحت تأثیر قرار بدهد. از یک سرماخوردگی کوچک تا لیز خوردن و سقوط از ارتفاع، همگی عواملی هستند که تهدیدی برای سلامتی کارکنان محسوب می شود.

بیشتر بخوانید: بتن پیش آکنده چیست؟ درباره ی کاربرد و مزایای آن چه می دانید؟

نکات مهم اجرای بتن ریزی در هوای سرد:

• اول، بتن ریزی در ساعاتی از روز که هوا گرم تر بوده، انجام شود.
• دوم، قالب و ميلگرد ها نبايد يخ زده باشد و از ريختن بتن بر روی زمين يخ زده خودداری کنید.
• سوم، حداقل دمای بتن در زمان ريختن و عمل آوری 10 درجه سانتی گراد باشد.
• چهارم، عمل آوری تا رسيدن به 70 درصد مقاومت مشخصه بتن ادامه پیدا کند.
• پنجم، دمای ساخت، بالاتر از دمای بتن ريزی به کمک پیمانکار اسکلت بتنی باشد. اين مقدار مطابق دستورالعمل بايد محاسبه گردد.
• ششم، اسلامپ بتن تا حد امکان، کمتر اختيار گردد.
• هفتم، حمل و ريختن بتن بايد در اسرع وقت انجام گرفته و در زمان حمل از افت شديد دما جلوگيری نمود.
• هشتم، نبايد پس از خاتمه عمل آوری اجازه دهید تا بتن سريعا سرد شده و شوک حرارتی به آن وارد شود.
• نهم، نبايد برای آغاز عمل آوری، دمای بتن سريع بالا رفته و شوک حرارتی به آن وارد شود.
• دهم، استفاده از سيمان هايی که با سرعت واکنش بيشتر هستند؛ توصيه می گردد.
• یازدهم، مصرف مواد افزودنی زودگير کننده در اجرای فونداسیون سوله و اسکلت بتنی اختياری است. در شرايطی که بخواهيم طول مدت عمل آوری را کاهش دهیم و احتمال خسارت را به شدت کم کنیم، می توانيم از اين مواد استفاده نماييم. البته به شرطی که اين مواد استاندارد باشند و برای دوام بتن و ميلگرد ضرری نداشته باشند.
• دوازدهم، به طور معمول مصرف مواد افزودنی حباب زا در اين بتن ها توصيه می گردد. اين مواد معمولا طول مدت محافظت از بتن را برای جلوگيری از وارد شدن خسارت در اثر يخبندان کم می کنند. همچنین برای شرايط بهره برداری در محيط سرد و يخبندان مناسب هستند.
• سیزدهم، با انداختن نايلون يا برزنت بر روی سنگدانه ها به ويژه در هنگام شب و بارندگی از خيس شدن آن ها جلوگيری گردد. اگر می توانید لحاف پشم شيشه تهيه کنید که رويه آن ضد نفوذ آب باشد، بهتر است.
• چهاردهم، در صورتی که بنا به هر علتی، قسمت های فوقانی توده سنگدانه يخ زده باشد، لازم است لايه رويی کنار زده شود.
• پانزدهم،با گرم کردن آب و رسيدن به دمای مورد نظر معمولا می توان دمای مطلوب بتن را به دست آورد. مشروط بر اين که سنگدانه يخ زده مصرف نشود. البته باید توجه داشت که تا حدی می توان آب را گرم نمود و بیش از آن مقدار توصیه نخواهد شد.

کلام پایانی:

اساسی ترین و مهم ترین نکته در بتن ریزی، پیش بینی دقیق آب و هواست. اما اگر عملیات بتن ریزی به ناچار در هوای بارانی یا سرد انجام شود، با حاضر کردن ترکیب بتن و زمان بندی اجرای آن می توان میزان صدماتی که به آن وارد می شود را کم کرد. با انجام نکات گفته شده در بالا خواهید توانست از آسیب های احتمالی به بتن جلوگیری نمایید.