میلگردها میله‌های فلزی می باشند که با عبور از روی صفحات بتنی سبب استحکام و مقاومت سازه خواهند شد. در زمان انجام فرآیند سازه‌ای مثل برش یا چسباندن بتن امکان دارد در اثر برخورد دستگاه با میلگرد، آسیب جدی را به دستگاه شما وارد نماید. به سبب جلوگیری از خرابی و صرف هزینه گزاف برای تعمیرات دستگاه، بهترین راه استفاده از دستگاه‌های تشخیص میلگرد در بتن می باشد. در حقیقت از دستگاه‌های تشخیص میلگرد به منظور اندازه گیری دقیق عمق و محل میله‌ها بدون تخریب و آسیب وارد نمودن به سازه استفاده می گردد. علاوه بر دستگاه‌های تشخیص که به عنوان اسکن غیر مخرب مشهور است، راه های دستی و ارزان‌تر نیز وجود داشته که به خاطر دقت پایین و خرابی سازه‌ها اصلا پیشنهاد نمی گردند.
استفاده از میلگردیاب دستی:
شما می‌توانید با مراجعه به یک شرکت نقشه برداری بتن در منطقه خود، دستگاه تشخیص میلگرد فلزی را خریداری نمایید. نکته ی مهم که سبب می شود نتایج دقیق تری را ثبت نمایید اطمینان از نوع دستگاه تشخیص است که حتما برای میلگردهای فلزی تعبیه شده باشد.
- اول، استفاده از این شیوه سبب می شود تا بدون تخریب سازه، برای دستیابی به نتیجه مورد نظر از دستگاه اسکن استفاده کرده و موقعیت و عمق میلگرد شناسایی گردد.
- دوم، شیوه ی کار این دستگاه بدین شکل است که از بخش صاف خود بر روی بتن قرار گرفته و به آسانی قابلیت جابجایی دارد.
- سوم، بیشتر از این دستگاه برای شناسایی و تشخیص میلگردهای به عمق 6-8 اینچ (15-20 سانتی‌متر) به کار می رود.
- چهارم، این اسکنر شامل یک صفحه نمایشگر برای نمایش موقعیت میلگرد و دسته به منظور جابجایی آسان بر روی سازه است.
- پنجم، شیوه ی استفاده از این اسکنر دستی به نحوی است که مکان یاب میلگرد را صاف بر روی بتن قرار داده و روشن می کنید به صورتی که دسته ی مکان یاب به سمت پایین باشد. با روشن نمودن دکمه پاور دستگاه و محکم کردن آن بر روی بتن، باید منتظر بمانید تا صفحه نمایشگر روشن شود.
- ششم، در صورت استفاده از اسکنر میلگرد بر روی بتن ناهموار بهتر است تکه مقوایی را میان سطح بتنی و دستگاه گذاشته تا به سادگی جابجا شود.
- هفتم، در ادامه با حرکت آرام مکان یاب به شکل افقی بر روی بتن و مشاهده صفحه نمایشگر در صورت نزدیک شدن به میلگرد، یک دایره یا نوار وسط صفحه نمایشگر ظاهر می گردد. با شنیدن صدای بوق دستگاه، حرکت مکان یاب را متوقف کرده و آن را ثابت نگه دارید و به کمک رنگ یا نشانگر محل وجود میلگرد را در بالای دستگاه علامت بزنید.
- هشتم، توجه داشته باشید دو علامت مثبت و منفی بر روی صفحه نمایشگر به ترتیب نشانگر نزدیک شدن و یا دور شدن از محل قرارگیری میلگرد می باشد.
- نهم، در صورت وجود میلگردهای با عمق بیشتر از 6-8 اینچ باید از اسکنرهای رادار نفوذی زمین استفاده نمایید.
نمودار میله‌ای موجود بر صفحه نمایشگر دستگاه بر اساس اینچ یا سانتی متر، مقدار عمق کلی میلگرد (به میزان کم متفاوت از عمق واقعی میلگرد) در بتن را نمایش می دهد که بهتر است این عدد در کنار محل نشانه گذاری شده یادداشت گردد. با حرکت افقی مکان یاب بر روی بتن تا انتها، همه ی محل های میلگرد را مشخص و علامت گذاری نمایید. با رسیدن به بخش انتهایی بتن با حرکت به اندازه 15 سانتی متر به سمت پایین و ادامه مسیر به صورت افقی شما می‌توانید همه ی میلگردهای بتن را تشخیص دهید و اسکن تمام سازه به همین شکل انجام گردد. نکته ی مهم، جایگذاری میلگردها در سازه بتنی از یک الگوی شبکه مانند پیروی می نماید؛ بنابراین بهترین روش برای تشخیص همه ی میلگردهای موجود در سازه، بررسی بتن به هر دو صورت افقی و عمودی می باشد. علاوه بر علامت گذاری و تشخیص میلگردهای افقی موجود در سازه بتنی با استفاده از این اسکنر دستی می توانید با حرکت به شکل عمودی بر روی بتن، میلگردهای عرضی را نیز تشخیص داده و بخش بالایی مکان یاب را علامت گذاری نمایید.
به همین شیوه شما می‌توانید همه ی میلگردهای در عمق 8-6 اینچی سازه را تشخیص دهید.
شیوه ی دوم؛ اسکن بتن با رادار:
از دیگر راه های غیر مخرب اسکن میلگرد در بتن، استفاده از رادار نفوذ در زمین یا GPR می باشد. استفاده از این شیوه یک راه سریع، آسان و با امنیت بالا بوده که سبب صرفه جویی در هزینه و وقت می گردد. بیشتر از این شیوه برای تشخیص میلگردهای سازه با عمق بیشتر از 8-6 اینچ (20-15 سانتی‌متر) استفاده می گردد.
دستگاه اسکن GPR به وسیله ی امواج رادیویی و از طریق آنتن فرستنده در فرکانس خاص به بتن ارسال می گردد. امواج رادیویی به خاطر این که نوعی از انرژی الکترومغناطیسی می باشند، انرژی اجسام زیر سازه بتنی مانند میلگرد را از بین برده و در آخر این امواج به وسیله ی میلگرد خارج شده و در همان آنتن یا حس‌گر دریافت امواج گرفته می شود. بر روی صفحه نمایشگر این دستگاه می توان محل و عمق میلگرد را رویت نمود.
شیوه ی کار این دستگاه بدین شکل است که بعد از قرار گرفتن در امتداد لبه بتن، دستگاه را به وسیله ی دکمه پاور روشن نمایید. توجه کنید که پیش از روشن شدن کامل صفحه نمایش دستگاه اسکنر را حرکت ندهید. اگر دستگاه شما دسته‌ای برای حرکت ندارد بهتر است چرخ های آن را به سمت منطقه چپ محل موردنظر بچرخانید.
در ادامه به آرامی دستگاه را به سمت چپ محل مشخص شده بفشارید تا بر روی صفحه نمایش یک سری منحنی یا امواج ظاهر گردد. در حقیقت این امواج، منعکس شده از لایه‌های زیرسطحی سازه یا همان میلگردها می باشد که به وسیله ی آنتن گیرنده ضبط می گردد. سپس دستگاه را به سمت جلو حرکت دهید تا هنگامی که امواج تمام صفحه نمایش را پر نماید.
توجه نمایید پس از نمایش امواج در تمام صفحه نمایش، دستگاه را حرکت ندهید؛ چرا که این کار سبب از بین رفتن اطلاعات اولیه اسکن خواهد شد. با پر شدن صفحه نمایش از امواج، در این مرحله دستگاه را به سمت عقب یا راست محل مورد نظر حرکت دهید. میلگرد با توجه به شیوه ی خروج امواج به صورت منحنی بر روی صفحه نمایش ظاهر می‌شود، به محض عبور خط سفید عمود بر قله منحنی سفید در وسط نمودار، حرکت دستگاه را متوقف کنید.
این خط سفید نشانگر محل وجود میلگرد است. از تلاقی این خط سفید و بخش مقیاس عمق که در سمت چپ صفحه نمایشگر وجود دارد می‌توان مقدار عمق میلگرد را نیز به دست آورده و در کنار محل علامت گذاری شده یادداشت کرد. علاوه بر این شما می توانید با استفاده از هدایت گرهای لیزری که در دو سمت دستگاه روشن می‌شوند محل وجود میلگرد را علامت گذاری نمایید. اگر این هدایت‌گرهای لیزری را نمی توانید مشاهده کنید، به دنبال محل تلاقی خطوط عمودی مستقیم با زمین باشید تا مکان میلگرد را مشخص نمایید.
با حرکت دستگاه GPR به سمت عقب یا نقطه آغاز همه ی محل‌های تلاقی مکان نما با خط منحنی را علامت گذاری نموده و عمق آن را یادداشت کنید. توجه نمایید همه ی منحنی‌هایی که بر روی دستگاه ظاهر می گردند را علامت‌گذاری نمایید؛ چرا که امکان دارد میلگرد یا لوله‌هایی در عمق سازه بتنی وجود داشته باشند. به منظور اسکن تمام سازه، کافی است دستگاه GPR را 15 سانتی متر به بالا برده و همه ی ردیف‌های افقی را اسکن نمایید تا به بخش بالایی و انتهایی سازه برسید و تمامی محل‌های وجود میلگرد را علامت گذاری نمایید.
کلام آخر:
در پایان به منظور تشخیص میلگردهای عرضی، کافی است دستگاه GPR را به سمت بالای بتن برده و با حرکت دادن آن به شکل عمودی همه ی میلگردهای عرضی را مشخص و علامت‌گذاری کنید. تا پایان رسیدن به سمت راست سازه این کار را ادامه دهید.