سقف عرشه فولادی چیست | راهنمای اجرای سقف های عرشه فولادی
در پروژه‌های ساختمانی مدرن، سرعت اجرایی، کیفیت و به صرفه بودن اجرای سازه‌ها اهمیت بسزایی دارد. سقف عرشه فولادی یکی از راهکارهای نوین و کاربردی است که در طی دهه های اخیر تحولی در طراحی و اجرای سقف های بتنی ایجاد کرده است. این سیستم ترکیبی هوشمندانه از ورق‌های فولادی موجدار (عرشه فولادی) و بتن مسلح است که با حذف قالب بندی سنتی، سرعت اجرا را تا حد چشمگیری افزایش داده و در عین حال بار مرده سقف را کاهش می‌دهد. امروزه این تکنولوژی به خوبی در ساختمان‌های صنعتی، پارکینگ‌ها، تجاری و بعضاً مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد و به دلیل مزایای فراوان، جایگزین روش‌های سنتی سقف‌های دال بتن آرمه شده است.
در ادامه به بررسی کامل اجزای تشکیل دهنده این سیستم، نحوه اجرای صحیح، نکات فنی مهم و اشتراک تجربیات کاربردی می‌پردازیم. همچنین با معرفی جزء به جزء متریال‌های تخصصی همچون گل میخ و سرامیک، فلاشینگ عرشه فولادی و اتصالات میخ و چاشنی، دید جامعی برای انتخاب و استفاده درست در پروژه‌های خود به دست خواهید آورد. شرکت عرش پایه برنا با بیش از یک دهه تخصص در این حوزه، در مسیر همراهی پروژه شما آماده مشاوره و خدمات اجرایی است.
شناخت کامل سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی شامل دو جزء اساسی است؛ ورق فولادی موجدار که به آن عرشه فولادی می‌گوییم و بتن پوششی که بعد از نصب ورق‌ها روی آن ریخته میشود. این ورق موجدار به شکل پروفیلی خاص ساخته شده است که علاوه بر تحمل برش و بارهای وارد شده به سقف، به عنوان قالب دائم و قالب موقت بتن عمل کرده و باعث میشود نیازی به قالب بندی سنتی با چوب یا فلز نباشد.
ساختار و عملکرد
ورق‌های عرشه فولادی معمولاً از جنس گالوانیزه با ضخامت مشخص تهیه می‌شوند که بسته به نوع پروژه و ابعاد دهانه تیرها می‌توانند متفاوت باشند. عرشه به وسیله پرچ یا اتصال مکانیکی روی تیرهای فولادی یا بتنی نصب میشود و با قرار گرفتن بتن روی آن، به صورت دال مرکب عمل خواهد کرد. بتن بعد از گیرش، به ورق فولادی متصل شده و باعث افزایش سختی و استحکام سازه میشود. ویژگی مهم عرشه فولادی، شکل موجدار آن است که باعث افزایش مقاومت خمشی دال شده و نیروی برش را به تیرها منتقل می‌کند. این ساختار همچنین نسبت به قالب بندی سنتی نیاز به نیروی انسانی کمتر، زمان اجرا و هزینه کمتری دارد.
تفاوت سقف عرشه فولادی با سقف‌های سنتی
سقف‌های سنتی معمولا شامل دال‌های بتنی که بر روی قالب‌بندی موقت چوبی یا فلزی اجرا میشود. این روش هم زمان‌بر است و هم هزینه قالب بندی و جابجایی آن بعد از گیرش بتن باعث افزایش هزینه میشود. اما در سقف عرشه فولادی، ورق فولادی جایگزین قالب سنتی شده و در نهایت به سازه سقف تبدیل میشود و نیاز به بازگشت قالب و هزینه اضافه نیست.
متریال‌های تخصصی و اجزای سقف عرشه فولادی
۱. ورق عرشه فولادی
ورق فولادی موجدار، که معمولاً از ورق‌های گالوانیزه با ضخامت حدود 0.7 تا 1.25 میلی‌متر تهیه میشود، بسته به شرایط بارگذاری و طراحی سازه در اشکال مختلف با ارتفاع موج‌های متفاوت تولید میشود. ضخامت و نوع عرشه باید توسط مهندس سازه تعیین شود.
۲. بتن و افزودنی‌ها
مهم ترین بخش اجرای سقف عرشه فولادی، بتن مصرفی است. بتن باید به گونه ای انتخاب شود که:
- اسلامپ مناسبی برای جریان یکنواخت و بدون حفره روی ورق عرشه داشته باشد؛ معمولاً اسلامپ حدود 12±2 سانتی‌متر توصیه میشود.
- مقاومت فشاری موردنظر حداقل 25 تا 35 مگاپاسکال در ۲۸ روز باشد؛ البته بر اساس بارگذاری و طراحی مهندس متفاوت است.
- افزودنی‌هایی برای بهبود کارایی و جلوگیری از آب‌اندازی و جداشدگی بتن (مثل روان کننده‌ها) در صورت لزوم استفاده شود.
۳. آرماتور و مش
در برخی پروژه‌ها بنا بر محاسبات مهندسی، از میلگرد مش یا آرماتورهای تقویتی برای توزیع بار و جلوگیری از ترک خوردگی موضعی بهره گرفته میشود. این عناصر روی ورق عرشه فولادی و قبل از بتن ریزی قرار می‌گیرند.
۴. اتصالات : میخ، چاشنی و پیچ‌های خودکار
چسبندگی و انتقال بار به عرشه فولادی بدون اتصالات صحیح ممکن نیست. برای این منظور چند روش اجرایی استفاده میشود :
- میخ و چاشنی : سیستم پرکاربرد و سریع مخصوصاً برای ثابت نگه داشتن ورق روی تیر فولادی.
- پیچ خودکار : در صورتی که دسترسی اجازه دهد و ضخامت مواد بالاتر باشد.
- گل میخ سرامیکی : معمولاً برای نصب لایه‌های عایق روی سقف عرشه فولادی کاربرد دارند؛ این گل میخ‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و خوردگی کاملاً مناسب تثبیت عایق های حرارتی و صوتی هستند.
نکته مهم: استفاده از میخ و چاشنی نیازمند اپراتور آموزش دیده و مجاز است تا از ایمنی و سلامت سازه مطمئن شویم.
۵. فلاشینگ عرشه فولادی
فلاشینگ عرشه فولادی یکی از حیاتی‌ترین اجزا برای جلوگیری از نشت بتن در هنگام بتن‌ریزی و محافظت محل اتصال سقف به دیوارها، لبه‌ها و بازشوها است. انواع مختلف فلاشینگ متناسب با طراحی و شرایط آب و هوایی استفاده میشود. اجرای دقیق فلاشینگ باعث میشود بتن به شکل غیرمجاز از لبه‌های ورق خارج نشود و به علاوه از نفوذ آب جلوگیری نماید.
۶. عایق و لایه‌های تکمیلی
در پروژه‌هایی که نیاز به عایق حرارتی یا صوتی دارند، نصب لایه‌های عایق پس از بتن‌ریزی رواج دارد. برای تثبیت این عایق‌ها معمولاً از گل میخ سرامیکی استفاده میشود. انتخاب نوع گل میخ و محل نصب باید با توجه به نوع عایق و ضخامت لایه‌ها انجام شود.
مراحل اجرایی کامل سقف عرشه فولادی
اجرای یک پروژه موفق سقف عرشه فولادی نیازمند رعایت گام به گام جزئیات است. در ادامه کل پروسه اجرا را با تشریح کامل دوره کاری و نکات کاربردی معرفی می‌کنیم. این قسمت ترکیبی است از تجربه اجرایی و رعایت الزامات استاندارد.
مرحله ۱: بررسی نقشه و آماده‌سازی کارگاه
قبل از اجرای سقف عرشه فولادی، مطالعات نقشه‌ها شامل ضخامت دال، نوع عرشه، فاصله تیرها، نقاط عبور تأسیسات (لوله، کانال HVAC، کابل برق) و جزئیات مربوط به فلاشینگ باید کاملاً بررسی شود. اهمیت دارد که کلیه موارد با مهندس ناظر و سازه‌کنترل تایید و کاملا هماهنگ شود.
همچنین سازه زیرین باید آماده‌سازی شود:
- کنترل تراز و ارتفاع تیرها
- رفع هرگونه نقص یا ناصافی روی فریم فولادی
- نصب زیرساخت موقت یا دائم جهت حمل و نگهداری مصالح
مرحله ۲: نصب ورق‌های عرشه فولادی
ورق‌های عرشه فولادی باید به دقت و طبق نقشه‌ها روی تیرها نصب شوند. روش صحیح به شرح زیر است:
- چینش ورق‌ها با در نظر گرفتن طول همپوشانی (Overlapping) طبق دستورالعمل تولیدکننده (معمولاً حدود 4 تا 8 سانتی‌متر).
- اتصال ورق‌ها به تیرها با استفاده از پیچ خودکار یا میخ و چاشنی (بسته به نوع دسترسی و شرایط پروژه).
- کنترل دقیق محل قرارگیری ورق‌ها به گونه‌ای که تمام سطح تیر پوشش داده شده و از جابجایی‌ها حین بتن‌ریزی جلوگیری شود.
- نصب نوارهای آب‌بندی برای درزهای همپوشانی در صورت سفارش طراحی.
استفاده از میخ و چاشنی باعث نگهداشت مطمئن ورق در زمان بتن‌ریزی و جلوگیری از خم‌شدگی یا جابجایی میشود.
مرحله ۳: اجرای فلاشینگ و جزئیات کناره‌ها
فلاشینگ برای ایمنی و دوام سازه الزامی است. در این مرحله بر اساس نقشه، فلاشینگ‌های چند لایه (فلزی یا ترکیبی از ورق و نوارهای آب‌بند) روی لبه‌های ورق قرار می‌گیرند. فلاشینگ در قالب محافظ برای جلوگیری از ریختن بتن خارج از محدوده سقف و جلوگیری از نفوذ آب در لبه‌ها استفاده میشود.
در اجرای فلاشینگ نکات زیر اهمیت دارند:
- آب بندی کامل اتصالات بین فلاشینگ و دیوارهای پیرامونی
- استفاده از پیچ، میخ یا جوش در مکان‌های تعیین شده توسط مهندس
- کنترل وصله‌ها و پوشش کامل ورق برای جلوگیری از آسیب دیدن بتن در زمان اجرا
مرحله ۴: جاگذاری آرماتور و میلگردها (در صورت نیاز)
بر اساس نقشه های طراحی سازه، آرماتورهای موردنیاز بین ورق‌های عرشه قرار می‌گیرند تا مقاومت کششی و خمشی اضافی ایجاد کنند. این بخش معمولاً در پروژه‌هایی با بارگذاری بالاتر و دهانه های بلندتر اهمیت دارد.
مرحله ۵: بتن ریزی
اهمیت مرحله بتن ریزی دقیق و صحیح برای سقف عرشه فولادی بسیار زیاد است. بتن باید:
- به آرامی و یکنواخت روی سطح ورق ریخته شود تا از پرشدن کامل و حذف حفرات هوا اطمینان حاصل شود.
- اسلامپ مناسبی داشته باشد تا به راحتی جریان یابد و سطح عرشه را بپوشاند (معمولاً 10 تا 15 سانتی‌متر).
- توسط باد یا ویبراتور سطح بتن متراکم و هوادهی آن کاهش یابد.
کنترل کیفیت این مرحله ضرورت دارد تا ترک‌های موضعی یا کاهش مقاومت رخ ندهد.
مرحله ۶: عمل آوری بتن و مراقبت‌های پس از اجرا
بعد از بتن‌ریزی، مراقبت‌های اولیه جهت عمل‌آوری و جلوگیری از خشکی زودرس بتن بسیار مهم است. رعایت زمان‌های گیرش و تأمین رطوبت بتن باعث افزایش دوام و استحکام سقف میشود.
مرحله ۷: نصب لایه‌های تکمیلی و عایق‌ها
پس از کامل شدن مقاومت بتن، بر اساس نیاز پروژه، عایق‌های حرارتی یا صوتی نصب می‌شوند که در صورت نیاز توسط گل میخ سرامیکی روی سقف تثبیت می‌گردند. همچنین مراحلی مانند اجرای روکش ضد آب و نوارهای آب بندی نهایی نیز انجام میشود.
بخش چهارم : نکات تخصصی طراحی و اجرای سقف عرشه فولادی
در طراحی و اجرای سقف عرشه فولادی چند نکته بسیار مهم وجود دارد که دانستن و رعایت آنها به اجرای موفق و طول عمر بالای سازه کمک می‌کند:
انتخاب ضخامت ورق و طراحی پروفیل : ورق‌های با ارتفاع موج متفاوت بر اساس طول دهانه تیرها یا بارگذاری‌های سازه‌ای انتخاب می‌شوند. هرچه دهانه بزرگ‌تر باشد، ارتفاع موج و ضخامت ورق باید بیشتر باشد تا باربری مناسب حاصل شود.
نحوه اتصال ورق عرشه به تیر : استفاده از پیچ‌ها، میخ و چاشنی و یا ترکیبی از این‌ها، باید بر اساس الزامات فنی و ایمنی و دسترسی به نقاط اتصال انجام شود. اپراتورهای چاشنی باید دارای مجوز و آموزش‌های لازم باشند تا از آسیب به ورق جلوگیری شود.
اجرای فلاشینگ با کیفیت و متناسب : فلاشینگ باید پوشش کامل با تمام درزها داشته باشد و طوری نصب شود که هم نفوذ بتن زیر سقف را محدود کند و هم مانع نفوذ آب در آینده شود.
توجه به عایق‌کاری و استفاده از گل میخ سرامیکی : در پروژه‌هایی که نیاز به عایق صوتی یا حرارتی دارند، استفاده مناسب از گل میخ سرامیکی باعث تثبیت عایق‌ها و افزایش عمر و کارایی سقف میشود. دقت شود که نوع گل میخ مطابق با عایق و نوع سقف انتخاب شود.
کنترل کیفیت بتن و عمل‌آوری : نتایج اجرای دال عرشه فولادی نه تنها به ورق فولادی بلکه به کیفیت بتن و روش اجرای آن وابسته است. بتن‌ریزی باید با اصول درست و اصول مهندسی همراه باشد تا سازه دچار مشکلاتی چون ترک، پوک شدن یا کاهش دوام نشود.
ایمنی و نظارت دقیق : همه مراحل باید زیر نظر مهندس ناظر و مسئولین فنی باشد تا با رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی، ریسک‌های احتمالی کاهش پیدا کند.
بخش پنجم : کاربردهای سقف عرشه فولادی و چه زمانی آن را انتخاب کنیم؟
سقف عرشه فولادی معمولاً برای پروژه‌های با ویژگی‌های زیر پیشنهاد میشود:
- پروژه‌هایی با دهانه‌های متوسط تا بزرگ (معمولاً تا 9 متر)
- ساختمان‌های صنعتی، تاسیسات، پارکینگ‌ها و ساختمان‌های تجاری
- مواقعی که سرعت اجرا و صرفه‌جویی در هزینه اهمیت دارد
- پروژه‌هایی که نیاز به کاهش بار مرده سقف دارند
- کاربردهای خاص با نیاز به عایق حرارتی یا صوتی روی سقف
در ساختمان‌های مسکونی معمولی چندان رایج نیست اما در برج‌های بلند و پروژه‌های بزرگ‌تر با دهانه‌های وسیع کاربرد دارد.
نتیجه گیری خرید سقف عرشه فولادی
سقف عرشه فولادی یک راهکار نوین و بهینه برای دال‌های سقفی است که پس از بیش از یک دهه حضور در ایران، به عنوان یک سیستم مطمئن، سریع و اقتصادی شناخته شده است. با اجرای درست مراحل فنی، استفاده از تجهیزات و متریال‌های تخصصی مانند فلاشینگ عرشه فولادی، گل میخ سرامیکی برای تثبیت عایق، میخ و چاشنی استاندارد و بتن با کیفیت، می‌توان سقف‌هایی با عمر طولانی، مقاومت خوب و قابلیت باربری بالا ساخت.
اگر در پروژه شما نیاز به اجرای سقف عرشه فولادی است یا قصد دارید درباره این سیستم بیشتر بدانید یا مشاوره تخصصی دریافت کنید، تیم حرفه‌ای و باتجربه عرش پایه برنا کنار شما است. با پشتوانه سابقه بیش از ده سال، ما نه تنها تامین کننده مصالح تخصصی هستیم، بلکه مدیریت پیمان و اجرای دقیق جزئیات فنی را نیز انجام می‌دهیم تا پروژه شما به بهترین شکل به سرانجام برسد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، درخواست مشاوره رایگان و بازدید کارگاهی، به صفحه اصلی عرش پایه برنا مراجعه نمایید و با ما در تماس باشید.
سوالات متداول عرشه فولادی
سوال ۱: مهم ترین نکته در اجرای سقف عرشه فولادی چیست؟
پاسخ: یکی از اصول کلیدی، برآورد دقیق بارهای مرده و زنده و پایبندی به ضوابط بارگذاری است. اجرای صحیح این موارد از نشست، تغییر شکل یا کاهش ایمنی سازه جلوگیری می‌کند و نتیجه کار را مستحکم تر می‌کند.
سوال ۲: چه نکاتی درباره ایمنی هنگام طراحی و نصب سقف عرشه فولادی باید رعایت شود؟
پاسخ: ایمنی کارگران باید در اولویت باشد، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی الزامی است و داربست‌ها باید استحکام کامل داشته باشند. طراحی نیز باید طبق آیین‌نامه‌ها و استانداردهای بارگذاری انجام شود تا از لحاظ مهندسی مطمئن باشد.
سوال ۳: مراحل اجرایی سقف عرشه فولادی کدام‌اند؟
پاسخ: روند کار معمولاً با نصب ورق‌ها آغاز میشود، پس از آن گل میخ‌ها جاگذاری می‌شوند، سپس آرماتوربندی انجام می‌گردد و در نهایت بتن‌ریزی انجام میشود. توجه دقیق به دیتیل‌های اجرایی باعث ارتقای ایمنی و کیفیت پروژه است.
سوال ۴: قیمت اجرای سقف عرشه فولادی چقدر است؟
پاسخ: هزینه عملکرد سقف عرشه فولادی به عواملی مانند مساحت پروژه، ضخامت ورق‌ها، شرایط بارگذاری و محل اجرا وابسته است. اغلب نرخ نهایی بر پایه وزن فولاد مصرفی و هزینه‌های جانبی محاسبه میشود.
سوال ۵: آیا نگهداری خاصی برای سقف عرشه فولادی لازم است؟
پاسخ: به دلیل ترکیب بتن و فولاد، دوام نسبی بالایی دارد و نگهداری ویژه‌ای نیاز ندارد؛ اما بازرسی دوره‌ای وضعیت زنگ‌زدگی یا آسیب‌های احتمالی ورق‌ها در طول زمان توصیه میشود.
پست های مرتبط
