مدیریت پسماند ساختمانی و اهمیت آن در حفظ محیط زیست

آیا درباره ی مدیریت پسماند ساختمانی چیزی می دانید؟ از اهمیت این کار در حوزه ی حفظ محیط زیست اطلاع دارید؟ همانطور که می دانید، امروزه و با توسعه ی صنعت ساخت و ساز در کشور های مختلف جهان، موضوع بازیافت و آلودگی هایی که محیط زیست را در بر گرفته اند، بسیار جدی شده و ضرورت توجه به آن  از هیچکسی پوشیده نیست. با بالا رفتن ارزش زمین و ملک در کلان شهر ها و حومه ها، سرمایه گذاران تمرکز خود را بر این بخش ها گذاشته و با تخریب بناهای قدیمی، ساختمان های جدید و چند طبقه روز به روز ساخته می شود؛ به همین جهت تولید نخاله های ساختمانی به طرز چشمگیری نسبت به گذشته افزایش یافته و مصالح ساختمانی بازیافتی سهم زیادی از نخاله های شهری را در کشور های در حال توسعه و یا توسعه یافته دارند.

بالا بودن حجم زباله های شهری به خصوص نخاله های ناشی از تخریب بافت های فرسوده سبب ایجاد مشکلات فراوان در مناطق پر جمعیت شده، به همین جهت توجه به بازیافت آن ها به علت کمبود مکان های دفع زباله، مسائل زیست محیطی، ایجاد منظره ای نامناسب و کمبود مصالح اولیه از جمله عوامل بسیار ضروری می باشد.

امروزه شاهد رشد روز افزون جمعیت و نیاز مردم به مسکن هستیم، به همین جهت نیاز به ساخت و فعالیت های عمرانی دو برابر شده و روزانه شاهد تخریب، ساخت و ساز و نوسازی های بی شمار در همه ی نقاط شهری می باشیم و تنها با مدیریت دورریز های ساختمانی می توان از بروز هر گونه مشکل زیست محیطی جلوگیری نمود.تولید مواد زاید از فعالیت های انسان در زمینه های مختلف حاصل می شود که از جمله ی سازندگی و توسعه شهرها را شامل می شود. تغییر شیوه ی زندگی مردم و تمایل افراد به جهت زندگی در خانه های نوساز موجب شده تا حجم ساخت و ساز افزایش یافته و میزان دور ریزها و نخاله های ساختمانی به همان اندازه بیشتر شده است.

امروزه به دلیل پیشرفت علم و تکنولوژی، تحقیقات زیادی بر روی این مطلب صورت گرفته است و تدابیر ویژه ای برای آن اندیشیده شده است. از جمله  بهترین و قابل توجه ترین راهکار های مدیریت مصالح ناشی از تخریب سازه ها می توان به بازیافت آن ها اشاره کرد؛ چرا که علاوه بر به صرفه بودن از منظر اقتصادی، دارای فواید زیست محیطی بسیار زیادی خواهد بود. مدیریت نخاله های ساختمانی، امروزه به یک دانش بسیار ضروری مبدل شده که با تصمیم گیری اصولی، برنامه ریزی دقیق و کنترل تولید دور ریزهای ساختمانی همراه خواهد بود. با این مقدمه، در ادامه ی این مقاله با ما همراه بمانید تا با مدیریت پسماند ساختمانی و مزایای آن آشنا شوید.

بیشتر بدانید: بتن پیش آکنده چیست؟ درباره ی کاربرد و مزایای آن چه می دانید؟

درباره ی عوارض ضایعات عمرانی بر محیط زیست چه می دانید؟

از سال های قبل تا به امروز، صنعت ساخت و ساز یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی شناخته شده که سالانه بخش بزرگی از سرمایه و منابع هر کشور را به خود اختصاص داده است. در مقابل و با مصرف منابع خام شاهد حجم بالایی از ضایعات تولید شده از این صنعت خواهیم بود که در آلودگی محیط زیست نقش داشته و سلامت آن را به خطر خواهد انداخت. انجام فعالیت های عمرانی امری لازم و اجتناب ناپذیر بوده که باعث توسعه ی وضعیت اجتماعی و اقتصادی می شود؛ اما تولید گرد و غبار و سر و صدا های مختلف نیز بر روی شرایط محیط زیست تاثیر زیادی خواهد گذاشت و ضایعات نیز نه تنها جلوه ناخوشایندی ایجاد کرده؛ بلکه سبب از بین بردن طبیعت بکر و دست نخورده خواهند شد. تجمع مصالح و ضایعات عمرانی باعث ایجاد مکان مناسب جهت رشد حشرات موذی و در نتیجه بروز بیماری و آلودگی خواهد شد. در برخی از مواقع انباشته شدن نخاله ها در کنار مناطق مسکونی، سلامت اهالی آن منطقه را تهدید کرده و پناهگاهی برای حیوانات و حشرات ایجاد می نماید. علاوه بر این مسائل، تخلیه ی نخاله ها در جاده ها و راه ها نیز منجر به آلودگی زیست محیطی شده و همچنین باعث ایجاد خسارت های مال و سد معبر بودن گردد.

درباره ی مدیریت پسماند های عمرانی چه می دانید؟

از سری فعالیت های برنامه ریزی شده برای به حداقل رساندن ضایعات ساختمانی و دفع آن ها، مدیریت پسماند های عمرانی گفته می شود. امروزه این نوع مدیریت و ساماندهی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در همه ی پروژه های ساخت و ساز مورد استقبال قرار می گیرد. برخلاف تصور عموم افراد، 90 درصد از نخاله های ساختمانی را می توان به صورت مجدد استفاده کرد و به میزان قابل توجه باعث کاهش هزینه های تولید اولیه و ساختمان سازی شود.

در کشور های در حال توسعه به علت پیروی از روش های سنتی و عدم توجه به استاندارد های لازم، استفاده از مصالح نسبت به کشور های دیگر بیشتر بوده؛ به همین دلیل به جهت کاهش هزینه های ساختمان سازی، استخراج مواد خام و دستیابی به توسعه پایدار کم شده، مدیریت ضایعات ساختمانی مورد توجه بیشتری قرار گرفته و توجه ویژه به آن معطوف خواهد شد.

بیشتر بخوانید: درباره ی اسکلت بتنی و ویژگی های آن چه می دانید؟

اهداف مدیریت نخاله های ساختمانی را بشناسید:

• اول، کاهش هزینه های ساخت و ساز.
• دوم، ارتقا دادن سطح کیفیت ساخت و بهبود صنعت ساختمان.
• سوم، کم شدن میزان آلودگی های ناشی از انباشت دور ریزها در طبیعت.
• چهارم، وضع قوانین و راهکار های موثر برای استفاده از مصالح دوستدار محیط زیست، نقل و انتقال و دفع نخاله ها.
• پنجم، در نظر گرفتن طرح های تشویقی و تنبیهی به جهت مراقبت و نگهداری از محیط زیست.
• ششم، ایجاد فرصت مناسب جهت تحقیق و پژوهش در حوزه ی بازیافت و محافظت از محیط زیست.
• هفتم، به حداقل رساندن میزان استخراج مواد اولیه از معادن سطح زمین.
• هشتم، اشتغال زایی و بهبود سلامت جامعه.
• نهم، توسعه اقتصادی و کم شدن هزینه ها به واسطه ی استفاده مجدد از نخاله ها.
• دهم، محدود کردن ضایعات و آلاینده های زیست محیطی.
• یازدهم، مصرف اصولی و هوشمندانه از منابع طبیعی.
• دوازدهم، بهره وری در مصرف انرژی و استفاده مجدد از منابع تجدید ناپذیر.
• سیزدهم، کم شدن نیاز به مکان های دفع نخاله.

بازیافت، یکی از بهترین روش مدیریت پسماند ساختمانی:

یکی از مهم ترین و قابل توجه ترین معیار های مدیریت پسماند، بازیافت و یا استفاده ی مجدد از ضایعات ساختمانی می باشد. امروزه اغلب کشور ها برنامه های مختلفی در این زمینه می چینند تا با استفاده از روش های بهینه ی مصالح دور ریز را بازیافت کرده و به میزان قابل توجهی در هزینه های استخراج مواد اولیه و یا ساخت و ساز صرفه جویی نمایند. از جمله نخاله های ساختمانی می توان به بتن، چوب، گچ، خاک و آجر اشاره نمود و می توان آن ها را در بخش های مختلفی همانند محوطه سازی، راه سازی و غیره مورد استفاده قرار خواهد داد. ضایعات ساختمانی را می توان تفکیک نمود؛ این کار را می توان یا در محل تولید، یا در محل انباشت موقت و یا در تاسیسات بازیافت انجام داد.

راه کارهای ساماندهی ضایعات عمرانی

صنعت ساختمان بزرگ ترین مصرف کننده مصالح برداشت کننده مواد زمین و در عین حال بزرگ ترین تولید کننده نخاله و زباله هایی می باشد که به محیط زیست وارد می شوند. عدم استفاده مجدد از نخاله های ساختمانی نه فقط دور ریختن منابع قابل استحصال می باشد، بلکه هدر دادن سرمایه های ملی به حساب می آید. در حال حاضر نخاله های ساختمانی در کشورهای پیشرفته و صنعتی در چرخه مجدد برای تولید ساختمان قرار می گیرد. به عنوان مثال استفاده مجدد از قاب های پنجره یا برش خود پنجره ها برای سایز جدید، استفاده مجدد از سنگدانه های نخاله ها و غیره.

اول، بازیافت آوار از دو زاویه مورد بررسی قرار می گیرد، مدیریت جامع پسماند شهر تهران که مدیریت نخاله هم در آن وجود دارد و لازم است این طرح مدیریت کاهش نخاله مد نظر قرار گیرد و در مرحله بعد نیز بازیافت را هم در بر گیرد.

دوم، کمک به حفظ محیط زیست به دو صورت تحقق می یابد: یکی کاهش استخراج مواد اولیه از منابع طبیعی و دیگری کاهش آلودگی های ناشی از انباشت این مواد در طبیعت با استفاده از نخاله های ساختمانی علاوه بر کاهش استخراج از معادن از انباشتگی این نخاله ها نیز پیشگیری نمود.

سوم، می توان دانشگاه ها و مراکز علمی پژوهشی زمینه ای برای فعالیت پژوهشگران در عرضه بازیافت و حفظ محیط زیست و کاهش هزینه تمام شده بتن و یا ساختمان شروع کنیم می توانیم قدم مثبتی در مدیریت پسماند و نخاله های ساختمانی برداریم.

چهارم، برطرف ساختن مشکلات موجود در روش ها و سیستم های صنعتی ساختمان سازی و ارتقاء کیفیت محصل نهایی.

پنجم، تدوین قوانین کارآمد در زمینه استفاده از مصالح ساختمانی زیست سازگار.

ششم، آگاه سازی فراگیر در زمینه کاهش و بهینه سازی مصرف انرژی به وسیله ی کتاب های دانشگاهی و برنامه های تبلیغاتی.

هفتم، اعمال روش های تشویقی و تنبیهی برای حفاظت از محیط زیست.

هشتم، ایجاد آژانس نخاله های ساختمانی به جهت ساماندهی نخاله های ساختمانی.

نهم، نوسازی و مرمت بافت های فرسوده.

دهم، طراحی مکانی برای دفع نخاله های ساختمانی، سپس اخذ مجوزهای لازم.

یازدهم، وضع قوانین و مقررات به منظور حمل و دفع نخاله های ساختمانی و ساماندهی شاغلین در این حرفه.

دوازهم، ارزیابی حجم و نوع نخاله های ورودی به محل دفن به منظور برنامه ریزی بازیافت.

سیزدهم، انجام تحقیقات در زمینه روش های کاهش حجم نخاله در منشاء و نیز بازیافت نخاله تولیدی.

کلام آخر:

آن چه که در این مقاله به بیان آن پرداختیم، معرفی مدیریت پسماند ساختمانی و اهمیت انجام آن بود. امیدواریم با مطالعه ی این مطلب اطلاعات ارزشمندی را در اختیارتان گذاشته باشیم. در صورت تمایل می توانید نظرات خود را در این باره با ما در میان بگذارید.