عرشه ی فولادی، سازه ای است که از ورق های فولادی موجدار تشکیل شده و به منظور ساخت سقف و کف ساختمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. سقف عرشه ی فولادی، نوعی از سقف های کامپوزیت بوده که با استفاده از ورق های فولادی موجدار گالوانیزه و بتن مسلح ساخته می‌شود. به دلیل اجرای ساده، سرعت اجرای بالا، هزینه نسبتا پایین و ایمنی مناسب، از این سقف، در ساخت سازه های مختلف کاربرد دارد. در این مقاله، به معرفی اجزا، انواع، مراحل اجرا، ملاحظات، مشخصات اجرایی، مزایا و معایب سقف عرشه ی فولادی خواهیم پرداخت.
عرشه ی فولادی چیست؟
عرشه ی فولای یا (Steel Deck)، یک سازه فلزی موجدار بوده که به منظور ساخت سقف یا کف ساختمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. اسامی مختلفی برای عرشه ی فولادی عنوان شده است. این سازه با عناوینی مانند عرشه ی فلزی(Metal Deck) یا اصطلاحا متال دک، عرشه کفی (Pan Deck) و عرشه کیو (Q Deck) نیز شناخته می شوند. عرشه ی فولادی و متال دک، از رایج ترین اصطلاحات جهت اشاره به این نوع سازه می باشند.
ویژگی های منحصر به فرد عرشه ی فولادی مانند نسبت مقاومت به وزن پایین، هزینه کم و اجرای ساده باعث کاربرد گسترده آن در ساخت سقف عرشه فولادی و کف کامپوزیتی سازه های مختلف خواهد شد.
سقف عرشه ی فولای:
سقف عرشه ی فولادی، مجموعه ای از ورق های فلزی (فولادی) گالوانیزه بوده که به منظور اجرای سقف و کف سازه فولادی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این سقف، معمولا بر روی تیر آهن سوار می گردد و سکوی بادوامی را برای به کارگیری مواد مختلف در سقف نظیر بتن معمولی یا سبک، عایق ها و عضو های ضد آب فراهم می گردد. سقف عرشه ی فولادی ساختار ساده و اجزا متنوعی داشته که در قسمت های بعدی به معرفی آن ها خواهیم پرداخت.
اجزای تشکیل دهنده ی سقف عرشه فولادی:
سقف عرشه ی فولادی از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:
- اول، ورق گالوانیزه ذوزنقه ای (موجدار).
- دوم، گل میخ (برشگیر).
- سوم، آرماتور (میلگرد).
- چهارم، بتن.
فلاشینگ و تیر فرعی نیز به عنوان بخش دیگری این نوع سقف ها محسوب می شوند. در ادامه، به معرفی هر کدام از این بخش ها خواهیم پرداخت.
نقش ورق فولادی در سقف عرشه فولادی:
ورق های فولادی به عنوان اصلی ترین بخش تشکیل دهنده ی سقف عرشه فولادی به حساب می آیند. همه ی عرشه های فولادی توسط ورق هایی با هسته و پوشش فلزی تولید می شوند. کیفیت مواد سازنده هسته و پوشش ورق عرشه فولادی، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. انتخاب این مواد، باید به گونه ای باشد که شرایط محیطی باعث آسیب دیدگی آن ها نگردد. شکل مقطع ورق سقف عرشه فولادی به صورت ذوزنقه ای و موجدار دیده می شود. این ساختار دارای فواید زیادی بوده که در قسمت های بعدی مقاله به شرح آن ها می پردازیم.
ماده ی ساخته شده ی هسته ورق سقف عرشه ی فولادی چیست؟
هسته ی ورق عرشه فولادی معمولا با استفاده از فولاد نرمه تولید می شود. این فولاد، از پرکابرد ترین مصالح ساختمانی با مقاومت تسلیم 210 تا 250 مگاپاسکال شناخته شده است. فولاد نرمه، دارای شکل پذیری بالایی دارد. این ویژگی، امکان ساخت ورق هایی با ابعاد و اشکال متنوع را فراهم می نماید.
پوشش ورق عرشه ی فولادی از چه ماده ای ساخته خواهد شد؟
ورق های مورد استفاده برای عرشه ی فولادی با نام ورق روکش دار یا اصطلاحا گالوانیزه (Galvanized) شناخته می گردد. پوشش مورد استفاده در ساخت ورق عرشه ی فولادی از جنس روی می باشد. در طی این فرآیند، یعنی گالوانیزه کردن یا آبکاری، لایه ای از فلز روی، به ضخامت 0.8 تا 2.1 میلی متر بر روی هر دو سطح ورق فولادی ریخته خواهد شد. سپس، مقطع ورق گالوانیزه به وسیله ی دستگاه های مخصوص و با روش نورد سرد به شکل ذوزنقه ای و موجدار در خواهد آمد.
گالوانیزه کردن با استفاده از فلز روی، دارای استاندارد های مختلفی بوده که معمولا با حرف G و میزان وزن روی به کار رفته مشخص می گردد. برای مثال، استاندارد G60 به معنای استفاده از 0.6 اونس یعنی 17 گرم، فلز روی برای پوشش 1 فوت مربع یا همان 900 سانتی‌متر مربع، از سطح ورق خواهد بود. استاندارد G60، به عنوان رایج ترین استاندار برای گالوانیزه کردن ورق سقف عرشه فولادی شناخته خواهد شد. استاندارد G90 نیز به منظور ایجاد پوشش های مخصوص محیط های مستعد خوردگی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
نکته: ضخامت هسته ی ورق، مبنای محاسبات در طراحی سقف عرشه ی فولادی می باشد. به بیان دیگر، ضخامت پوشش گالوانیزه یا همان لایه ی روی، به عنوان بخشی از ضخامت سقف در نظر گرفته نخواهد شد.
سقف عرشه ی فولادی در سازه ی فلزی:
سقف عرشه ی فولادی در سازه ی فلزی و بتنی مطرح می گردد. ما در این مقاله، به بحث سقف عرشه ی فولادی در سازه ی فلزی خواهیم پرداخت. این سقف ها با استفاده از دو عنصر ورق های فولادی گالوانیزه ذوزنقه ای شکل تحتانی و برش گیر ها، که در این نوع سقف ها مورد استفاده قرار می گیرد، از سایر سقف ها متمایز شده اند.
از شاخصه های اصلی سقف عرشه فولادی در سازه های فلزی، وزن کمتر این سقف نسبت به سایر سقف های مطرح است. سازه ی فلزی را می توان برای مقاومت های مختلف طراحی کرد. به این صورت که سازه ای مقاوم در برابر زلزله تهیه شود. در این بین، طراحی سازه بسیار مهم است. ماندگاری سازه ی فلزی نیز بسیار خوب خواهد بود. در حقیقت مزیتی که می توان برای این سازه ها عنوان کرد؛ عدم افت مقاومت با افزایش طول عمر آن خواهد بود.
سقف عرشه فولادی در سازه ی فلزی:
سقف عرشه ی فولادی در سازه ی فلزی ، تکنولوژی جدیدی در ساخت سقف های ساختمانی خواهد بود. در این نوع سقف، از ورق پروفیل عاجدار استفاده می گردد. استفاده از مصالح جدید مانند ساندویچ پانل به جای مصالح سنتی باعث بهینه سازی انرژی خواهد شد. مزایای این سقف ها نسبت به انواع سنتی، بسیار بیشتر است. علاوه بر موارد ذکر شده، می توان به زمان اجرا ی آن نیز اشاره نمود.
مشخصات فنی سقف عرشه ی فولادی در سازه ی فلزی:
اجرای سقف عرشه ی فولادی با ورق گالوانیزه و بدون نیاز به قالب بندی و میل گرد، انجام می شود. وزن عرشه ی فولادی حدود 30 تا 60 درصد کمتر و سرعت اجرای آن 12 برابر بیشتر از سقف های دال بتنی و تیرچه بلوک می باشد.علت مزایای این نوع سقف، ناشی از مشخصات فنی آن است.
زمان اجرا ی سقف عرشه ی فولادی در سازه ی فلزی:
زمان اجرای سازه ی فلزی نسبت به مصالاح دیگر کمتر است؛ چرا که در سازه های فلزی می توان به صورت همزمان طبقات را اجرا کرد. همین سرعت بالا در اجرای سازه های فلزی، موجب کاهش هزینه های و زمان اجرای پروژه می گردد. در نتیجه بخشی از هزینه های گران تر جبران می شود.
قیمت سقف عرشه ی فولادی:
قیمت سقف عرشه ی فولادی به اجزای تشکیل دهنده ی آن وابسته است. همچنین برای براورد کلی هزینه های مربوط به اجرا نیز اضافه می گردد. با توجه به عدم ثبات قیمت ورق گالوانیزه؛ قیمت سقف نیز ثابت نخواهد شد.