ناودانی چیست؟ مشخصات و نحوه تولید ناودانی

UPN ،UNP  و یا ناودانی از جمله مقاطع پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز می باشد که به آن ناودانی U-Channel  یا کانال U شکل نیز گفته می شود. رایج ترین نوع  UPN، ناودانی از جنس فولاد ساختمانی بوده و به آن آهن ناودانی گفته می شود. برای ابعادِ ناودانی استاندارد ویژه ای وجود دارد. با توجه به اینکه نبشی، ناودانی و همچنین تیرآهن و ناودانی همواره در کنار هم ذکر می گردند، استاندارد های مشترکی نیز در این محصولات مورد استناد قرار گرفته اند. قیمت ناودانی آهنی بسته به شیوه ی تولید ناودانی دارد. قیمت ناودانی پرسی تابع ورق روغنی، قیمت ورق سیاه و ورق گالوانیزه می باشد. همچنین قیمت ناودانی فابریک تحت تاثیر قیمت روز آهن است. ناودانی از نقطه نظر شیوه ی تولید به دو دسته پرسی و فابریک مجزا می شود. شیوه ی تولید ناودانی پرسی به کمک دستگاه قالب است. ورق آهن با ضخامت های گوناگون مورد استفاده قرار گرفته و با عبور از خط تولید، در طی فرآیند شکل دهی سرد، به شکل ناودانی در خواهد آمد. بسته به محیط و شرایط مصرف با دستگاه گیوتین به اندازه ی دلخواه برش و در صورت نیاز با دستگاه خم شکل دهی و فرم دهی می شود. ناودانی فابریک به شکل نورد گرم از ابتدا به شکل مورد نظر به تولید می رسد.

ناودانی به دو شکل ۶ متری و ۱۲ متری به بازار ارائه می شود که یک سری سایزها تنها ۶ متری تولید یکسری سایزها ۶ و ۱۲ متری تولید و یکسری هم تنها ۱۲ متری به تولید می رسند. ناودانی به دو نوع در بازار ایران به شکل رایج عرضه می شود.

• اول، اروپایی که از نظر شکلی شکیل تر و از نظر وزنی سبک تر می باشد.
• دوم، ناودانی تولید داخل کشور.

عبارت یو پی ان، برای ناودانی از کلمات زیر شکل گرفته:

UPN: U-Shaped, Profile, Normal Section

به همین جهت در متون فارسی و لاتین، عبارت یو ان پی نیز به معنای ناودانی به کار رفته است. همچنین این پروفایل را در برخی از متون با عبارت UPE نشان می دهند که مانند عبارت UPN می باشد، تنها E نشان دهنده ی مرجع استاندارد اروپایی  Europeanاست.

ناودانی چیست؟

ناودانی پروفایل باز متشکل از یک جان Web و دو بال Flanges عمود بر آن است. شکل ناودانی مشابه حرف U انگلیسی بوده و به صورت یک دست در طول پروفایل مشاهده می شود. ناودانی به منظور کاربردهای ساختمانی و صنعتی استفاده می شود. در کاربرد ساختمانی می توان استفاده در چهارچوب در و پنجره و یا ترمیم بخشی از بنای تخریب شده را مثال زد. کاربردهای صنعتی ناودانی مختلف زیادی دارد. ناودانی در تولید قاب ها و پایه های تجهیزات صنعتی به کار می رود. از ناودانی به منظور ساختن ساپورت ها در خطوط لوله و یا در پالایشگاه ها در واحد های پایپینگ استفاده زیادی خواهد داشت. تولید سازه ها و سکوها از دیگر استفاده های صنعتی ناودانی محسوب می شود. در صنعت راهسازی نیز به کارگیری ناودانی به عنوان پایه گاردریل و دیگر تجهیزات ترافیکی به کار می رود.

تاریخچه ناودانی:

به صورت کلی به کارگیری فولاد و پروفایل های گوناگون از جمله ناودانی در ساختمان سازی از اوایل قرن بیستم شروع شد. در زمان جنگ جهانی دوم، ناودانی یکی از مصالح ساختمان سازی محسوب می شود. پس از جنگ جهانی دوم تعداد کارخانجات تولید فولاد در دنیا نسبت به قبل 3 برابر بیشتر شده است و به همین دلیل تولید فولاد و ناودانی آهنی شتاب بیشتری داشته است. اما به علت شرایط پس از جنگ و همچنین شیوه های نوین تولید فولاد، قیمت آهن آلات نسبت به گذشته کم شده و همین امر مد نظر بسیاری از طراحان قرار گرفت. از آن به بعد اسکلت فلزی و سازه های فلزی تولید شده از انواع مقاطع فولادی از جمله ناودانی پیشرفت بیشتری کرد. با رشد کاربرد سازه های فلزی در ساختمان، تقاضا به منظور محصولات فولادی بالا رفته است؛ از این رو تولید کنندگان بیش از پیش به تولید انواع مقاطع فولادی و به ویژه ناودانی پرداختند.

در ساختمان های فلزی، آیتم های زیادی می تواند در هزینه نهایی پروژه اثر بگذارد. این آیتم ها به صورت غیر مستقیم به مصالح ساختمانی مرتبط می باشند. عواملی مانند:

• تعداد طبقات.
• بار اعمال شده به طبقات.
• دهانه های  اطراف ستون.
• ضخامت سقف و دیوارها.

در همه ی این عوامل مصالح فولادی مانند ناودانی به کار می رود؛ لذا قیمت آهن آلات و قیمت ناودانی می تواند به نوعی در این هزینه ها نقش داشته باشد. شیوه ی اتصال در ناودانی ها نیز علاوه بر شیوه ی جوشکاری، استفاده از پیچ و مهره بوده که در سرعت و هزینه ی اتصالات اثر مثبت می گذارد.

مزایای استفاده از ناودانی در ساختمان سازی:

• اول، مقاومت ناودانی در برابر تنش های بزرگ یا قانون هوک و خاصیت ارتجاعی فولاد.
• دوم، سرعت نصب و اتصالات متنوع ناودانی در ساختمان.
• سوم، مقاومت بسیار بالای ناودانی در دهانه ها و خرپاها.
• چهارم، اشغال فضای کم در عین حال مقاومت بالا.
• پنجم، کارا بودن در یک درازای طولانی.
• ششم، کم بودن وزن اسکلت فلزی.
• هفتم، تحمل در برابر ضربه.
• هشتم، کم بودن پرتی ناودانی.

انواع ناودانی:

انواع ناودانی از نظر فرایند تولید به دو دسته تقسیم می شود:

·اول، ناودانی فابریک:

ناودانی فابریک از طریق فرآیند نورد به تولید می رسد. در این شیوه شمش در دستگاه نورد قرار داده می شود و با ایجاد گرما و حرارت محصول خروجی به شکل یک رول صاف خارج می گردد. در مرحله بعد رول ها دردمای بالا از بین غلطک های دستگاه نورد عبور نموده و به صورت ناودانی در خواهند آمد. درآخر قطعه سرد می گردد. سرد شدن قطعه منجر می شود که دچار انقباض گشته و به همین جهت نتوانیم قطعه ای با ابعاد دقیق به دست آوریم.

·دوم، ناودانی پرسی:

ناودانی پرسی حاصل انجام عملیات پرسکاری روی ورق فلزی می باشد. در این شیوه ورق با طول مشخص وارد دستگاه پرس می شود و به صورت ناودانی فرم داده می شود. ناودانی پرسی به علت فشار پرس در محل اتصال جان به بال دارای ضخامت کمتری بوده؛ اما به علت سرعت بالای پرسکاری همچنین ابعاد دقیق و صاف بودن لبه ها پرکاربرد می باشد.

انواع ناودانی از نظر شکل ظاهری به دو گروه ساده و مشبک تقسیم بندی می شود:

·اول، ناودانی ساده:

ناودانی ساده که نوع معمول و متداول ناودانی بوده و در ساختمان سازی و صنعت بسیار پرکاربرد می باشد. از این نوع ناودانی در ساختمان سازی، خودروسازی و چهار چوب ها استفاده می شود.

· دوم، ناودانی مشبک:

ناودانی مشبک عموما از جنس گالوانیزه بوده و دارای حفره هایی روی بال و جان خود می باشد. وجود این حفره ها و به کارگیری آن، ساخت قفسه را تسهیل می کند. همچنین عبور دادن سیم از بین شبکه های روی ناودانی مشبک راحتر بوده و به منظور انجام کارهای تاسیساتی مناسب است.

انواع ناودانی از نظر وزن:

ناودانی می تواند سبک یا سنگین باشد. ناودانی که وزنی کمتر از وزن گفته شده در جدول اشتال دارد، ناودانی سبک و به ناودانی که وزنی دقیقا برابر جدول اشتال دارد، ناودانی سنگین می گویند.

ویژگی های ناودانی را بشناسید:

ناودانی به علت داشتن ویژگی های زیر پرکاربرد است:

• اول، مقاومت ناودانی در برابر تنش های بزرگ یا قانون هوک و خاصیت ارتجاعی فولاد.
• دوم، سرعت نصب و اتصالات متنوع ناودانی در ساختمان.
• سوم، مقاومت بسیار بالای ناودانی در دهانه ها و خرپاها.
• چهارم، اشغال فضای کم در عین حال مقاومت بالا.
• پنجم، کارابودن در یک درازای طولانی.
• ششم، کاهش وزن اسکلت فلزی.
• هفتم، تحمل در برابر ضربه.

استاندارد ناودانی:

ناودانی ها بر طبق دو استاندارد UPN و UPE به تولید می رسند. در استاندارد UPE بال ها موازی با هم و دارای ضخامت یکسان در آغاز و آخر می باشند. در استاندارد UPN بال ها مخروطی شکل می باشند.

مشخصات وزنی و ابعادی ناودانی:

همانطور که گفتیم تمامی مشخصات ابعادی، وزنی و رواداری های مرتبط با ناودانی در استاندارد DIN 1026  و استاندارد ملی ایران 4477 بخش اول آمده است. همچنین به منظور بدست آوردن این اطلاعات و اطلاعات جانبی دیگر می توان به جدول اشتال مراجعه کرد. اما بعضی از این موارد در زمان طراحی، سفارش ساخت و سفارش خرید تاثیر بیشتری دارند.

کاربرد ناودانی:

مهمترین کاربردهای ناودانی:

• اول، کاربرد در ترمیم دیوار تخریب شده یک بنا به عنوان مهار بند.
• دوم،کاربرد در ساخت قاب های فلزی برای تجهیزات صنعتی.
• سوم، استفاده به عنوان پایه برای تجهیزات ترافیکی، گارد ریل.
• چهارم،استفاده به منظور ساخت ساپورت لوله در سیستم های پایپینگ و پایپ لاین.
• پنجم، استفاده در ساخت چهارچوب در و پنجره آهنی ساده.
• ششم، استفاده در خرپاها، بادبندها و ستون های به کار رفته در ساختمان های بلند.
• هفتم،استفاده در ساخت اسکلت های فلزی به کار رفته در کامیون ها و ماشین آلات سنگین.