سقف از جمله اصلی ترین اجزای یک ساختمان محسوب می شود که انواع بسیار مختلف و انواعی دارد. انواع سقف ها از نظر مدل ساخت و عملکرد سازه ای با توجه به شرایط می توانند به شیوه های مختلفی طراحی و اجرا گردند. به صورت کلی انواع سقف ها باید:
- اول، در برابر نیروهای وزن خود و بارهایی که پس از ساخت روی آنها قرار خواهند گرفت.
- دوم، در برابر آب و هوای فصول به خصوص تابستان و زمستان.
- سوم، همچنین آتش سوزی ها (نسوز بودن سقف تا حدودی) مقاومت کافی داشته باشند.
در این مطلب به شکل کامل به بررسی انواع سقف، تعاریف هر یک، مزایا و معایب هر کدام صحبت خواهیم کرد؛ پس با ما همراه بمانید.
اول، سقف چوبی:
به کارگیری چوب به عنوان اصلی ترین مصالح ساخت ساختمان، از زمان های قدیم رایج بوده که در بخش های گوناگون ساختمان از جمله سقف، کف و دیوار ساختمان مورد استفاده قرار می گرفته و خواهد گرفت.
مزایای سقف چوبی چیست؟
- اول، اجرای آسان آن.
- دوم، کم شدن وزن ساختمان.
- سوم، عایق صوتی مناسب.
- چهارم، سازگاری کامل با محیط زیست.
- پنجم، تحمل نیروی فشاری و کششی.
- ششم، عملکرد مناسب و قابلیت جذب نیروی زلزله.
- هفتم، ارزان بودن مصالح نسبت به دیگر مصالح بتنی و فلزی.
- هشتم، محدود و کم بودن خسارت اقتصادی در زمان زلزله.
انواع سقف
–معایب سقف چوبی چیست؟
- اول، نفوذ موریانه در آنها.
- دوم، ضعف و کمک به آتش سوزی بیشتر.
- سوم، در تمام مناطق از این سقف نمی توان استفاده نمود.
- چهارم، نمونه ی موفقی از ساخت سازه ای با سقف چوبی وجود ندارد.
دوم، سقف طاق ضربی:
از جمله قدیمی ترین و رایج ترین سقفی که در ایران به مکرر استفاده می شود، سقف طاق ضربی بوده که به علت عملکرد ضعیف این سقف در زمان بروز زلزله منسوخ گشته است. از اوایل دهه ی ۹۰ این مدل سقف دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد.
– مزایای طاق ضربی:
- اول، آسان بودن استفاده از آن.
- دوم، پایین بودن هزینه ی اجرا.
- سوم، عدم نیاز به شمع بندی و غیره.
- چهارم، به دانش فنی زیادی احتیاج ندارد.
- پنجم، امکان ایجاد تغییرات در سقف پس از اجرای آن.
- ششم، دسترسی راحت و سریع به مصالح مانند آجر و ملات آن.
– معایب طاق ضربی چیست؟
- اول، خورندگی آهن در تماس با سیلیکات گچ.
- دوم، عدم پیوستگی و یکپارچه نبودن تمام سقف.
- سوم، وزن بسیار زیاد و در نتیجه سنگین شدن تمام سازه.
- چهارم، نداشتن صلبیت دیافراگم سقف و تخریب به صورت ریزش آوار.
سوم، سقف تیرچه بلوک:
سقف تیرچه بلوک از انواع سقف های ساختمانی بوده که از مصالح تیرچه، بلوک (یا یونولیت)، آرماتور حرارتی، کلاف میانی (تای بیم)، بتن پوششی درجا تشکیل می گردد که تیرچه و بلوک (یا یونولیت) در کارخانه یا کارگاه تولید می شوند و در محل اجرا، پس از قرارگیری درست بتن ریزی خواهند شد.
– مزایای تیرچه بلوک چیست؟
- اول، عدم نیاز به نیروی کار متخصص و یا تجهیزات خاص.
- دوم، عایق صوتی، رطوبتی و حرارتی خوبی می باشند.
- سوم، مقامت بالایی در برابر نیروهای افقی (زلزله و باد) خواهند داشت.
- چهارم، به علت پیش ساخته بودن تیرچه ها و بلوک سرعت اجرای بالایی دارند.
- پنجم، به علت کم بودن وزن تیرچه و بلوک ها نیازی به جرثقیل به منظور حمل و نصب آنها ندارد.
- ششم، به علت پیش ساخته بودن تیرچه ها به منظور اجرای این مدل سقف به نیروی انسانی کمتری احتیاج است.
- هفتم، استفاده از بلوک های توخالی (یا یونولیت) سبب کم شدن مصرف بتن شده که در نتیجه هزینه کمتری دارند.
- هشتم، مقاومت تیرچه ها در برابر آتش سوزی بالا می باشد؛ همچنین اگر به جای بلوک از یونولیت نسوز استفاده نماییم، در زمان آتش سوزی نیز استحکام خوبی خواهد داشت.
– معایب تیرچه بلوک چیست؟
- اول، باریک شدن مقطع تیرچه ها، هنگامی که از بلوک های یونولیتی استفاده نماییم و همچنین کم شدن مقاومت سقف.
- دوم، به طور معمول بتن پوششی تیرچه ها ضخامت کمی داشته که سبب خوردگی میلگرد و کم شدن مقاومت خواهد شد.
- سوم، به علت اینکه تیرچه ها در کارگاه های متفرقه تولید می گردد، عموما نظارت کمتری بر نحوه ی تولید و کیفیت آنها انجام می شود.
- چهارم، حمل و نقل تیرچه ها هزینه بر بوده و حتی در زمان حمل نقل اگر با احتیاط آنها را جابجا نکنیم؛ امکان دارد بتن پاشنه ترک برداشته یا حتی شکسته گردد و در آینده منجر به خوردگی میلگرد گردد.
- پنجم، در زمان زلزله بلوک هایی که در سقف به کار می رود، خورد شده و امکان دارد خود را یک خطر سقوط و برخورد با ساکنین باشد. البته اگر به جای بلوک از یونولیت استفاده نموده این ایراد دیگر وجود ندارد.
- ششم، در سقف تیرچه بلوک مانند بتن تیرچه ها پیش از بتن ریزی سقف ریخته می گردد؛ درنتیجه یک بتن ریزی درجا به منظور سقف نداشته و این سبب می شود که میان بتن پاشنه و بتن سقف یک سطح جداکننده به وجود آید که منجر به کم شدن مقاومت و پایداری سقف می گردد.
- هفتم، در زمان بتن ریزی آب بتن به سرعت توسط بلوک ها جذب شده و پیش از اینکه فرصت ویبره زدن را پیدا کنند، بتن سفت می شود؛ در حالی که ویبره ی آن انجام نگشته؛ در نتیجه به طور معمول بتن کرمو می گردد. این مورد که قابل مشاهده هم نیست؛ در زمان زلزله اثر خود را نشان خواهد داد.
چهارم، سقف تیرچه کرومیت:
تیرچه کرومیت مدلی سقف پیش ساخته بوده، همانند سقف تیرچه بلوک که شباهت زیادی به سقف تیرچه و بلوک دارد. به منظور ساخت سقف تیرچه کرومیت از تیرچه فولادی با جان باز در ترکیب با بتن، بهره گرفته می شود. با توجه به اینکه سقف تیرچه بلوک دارای معایبی مانند؛ حتما نیاز به شمع بندی در زیر سقف بوده و همین شمع بندی فضای زیادی را اشغال می نماید که دست و پا گیر و هزینه بر نیز است.
– مزایای تیرچه کرومیت چیست؟
- اول، پایین بودن تنش در بتن.
- دوم، آسانی اجرای داکت.
- سوم، هزینه ی کمتر و همچنین وزن کمتر سقف و سازه.
- چهارم، یکپارچگی سقف با اجرای بتن درجای سقف و تیرچه ها.
- پنجم، لتات رفتن سرعت اجرا و امکان بتن ریزی درجای چند سقف همزمان.
- ششم، عدم نیاز به شمع بندی به علت مقاومت خود تیرچه در برابر تحمل وزن و متعلقات خود.
– معایب تیرچه کرومیت:
- اول، نیاز به استاد کار مجرب دارد.
- دوم، وجود اختلاف نظر در اجرا.
پنجم، سقف کامپوزیت:
سقف کامپوزیت یا مرکب سقفی بوده که از ترکیب فولاد و بتن تولید می گردد، که بتن در این مدل سقف به عنوان عضو فشاری در بالای تیر فلزی و از پروفیل های آهن به عنوان عضو کششی استفاده می گردد. در سقف کامپوزیت به منظور اینکه یکپارچگی سقف رعایت گردد از برش گیر کمک می گیرند.
– مزایای کامپوزیت چیست؟
- اول، کم شدن وزن سازه.
- دوم، کم شدن مصرف بتن.
- سوم، سرعت اجرای بالا.
- چهارم، عدم نیاز به شمع بندی.
- پنجم، عدم نیاز به دپوی مصالح.
- ششم، امکان اجرای همزمان چند سقف.
– معایب کامپوزیت چیست؟
- اول، به علت هزینه ی سقف کاذب، هزینه ی تمام شده بالاتری خواهند داشت.
- دوم، زمان نهایی اجرای پروژه با سقف کامپوزیت به علت اجرای سقف کاذب مقداری زیاد خواهد شد.
- سوم، سقف کامپوزیت به علت داشتن لرزش، سقف مناسبی به منظور پوژه های مسکونی نبوده؛ البته اگر در زمان بتن ریزی زیر تمام تیر آهن های فرعی و اصلی شمع بندی کامل انجام گردد؛ این مورد حل خواهد شد. در این صورت با اجرای شمع بندی دیگر امکان اجرای چندین سقف همزمان وجود ندارد.
ششم، سقف عرشه فولادی:
از دیگر انواع سقف ها، می توان به عرشه فولادی اشاره کرد که از ورق گالوانیزه ذوزنقه ای شکل، گل میخ، فلاشینگ، بتن و میلگرد تشکیل می گردد. با استفاده از سقف عرشه فولادی می توان به شکل همزمان در همه ی طبقات سقف را اجرا و بتن ریزی نمود. سقف عرشه فولادی را می توان به عنوان جایگزین سقف تیرچه بلوک نیز به کار برد.
– مزایای عرشه فولادی چیست؟
- اول، وزن سبک.
- دوم، سرعت اجرای بالا.
- سوم، عدم نیاز به شمع بندی.
- چهارم، عدم نیاز به دپوی مصالح.
- پنجم، از نظر اقتصادی به صرفه می باشد.
- ششم، امکان اجرای همزمان چند سقف.
- هفتم، پس از قرار دادن ورق های گالوانیزه، سطح یکپارچه ای ایجاد شده که کارگران به راحتی می توانند روی آن حرکت نموده و جابجا گردند.
– معایب عرشه فولادی چیست؟
- اول، لرزش شدید سقف.
- دوم، اجرای آن کار آسانی نبوده و به افراد مجرب نیاز دارد.
هفتم، سقف وافل:
سقف وافل مدل دیگری از انواع سقف بوده که امروزه شاهد این هستیم که اغلب پروژه ها به سمت اجرای سقف وافل پیش می روند. سقف وافل رفتار دال دو طرفه را داراست.
– مزایای وافل چیست؟
- اول، بتن ریزی یکپارچه ی سقف.
- دوم، عدم نیاز به روان کننده های بتن.
- سوم، سرعت اجرای بالا به علت عدم نیاز به میلگردهای تقویتی و اتصال آنها به تیرها.
- چهارم، هزینه ی اجرای پایین تر نسبت به دیگر سقف ها از جمله سقف عرشه فولادی و غیره.
– معایب وافل چیست؟
- اول، نیاز به نیروی مجرب به منظور اجرا.
- دوم، به جهت اجرا در تعداد طبقات زیاد مناسب نمی باشد.
- سوم، در مناطقی که باد شدیدی می وزد، مناسب نمی باشد.
- چهارم، نیاز به قالب های خاصی داشته که هزینه اجرایی را افزایش می دهد.
- پنجم، به ارتفاع کف به کف بیشتری نیاز داشته که در نتیجه منجر می شود تعداد طبقات تمام سازه کم شود.
هشتم، سقف یوبوت:
سقف یوبوت از بتن، میلگرد و قالب های پلی پرو پیلن تولید می گردد. این سقف نیز عملکرد دو طرفه ای دارد. این مدل سقف به وسیله ی مهندسان ایتالیایی با هدف رسیدن به مقاومت مناسب در برابر زلزله و اجرای سقف در دهانه های بلند ایجاد شد. این مدل سقف در حقیقت شباهت بسیار زیادی با سقف کوبیاکس داشته و فقط تفاوت آن را می توان شکل نوع قالب های ماندگار دانست.
– مزایای سقف یوبوت چیست؟
- اول، سرعت اجرای بالایی دارد.
- دوم، وزن سبکی داشته و سبب کم شدن نیروهای افقی زلزله می گردد.
- سوم، مقاطع کوچکتری به منظور ستون ها و فونداسیون مورد نیاز بوده که سبب کم شدن هزینه می گردد.
– معایب سقف یوبوت چیست؟
- اول، هزینه ی خرید قالب های یوبوت گران در می آید و در پروژه های کوچ زیاد به صرفه نمی باشد.
- دوم، پس از بتن ریزی اگر ویبره کافی انجام نشود، بخش های زیرین سقف پوک شده و اصطلاحا کرمو می گردد.
- سوم، قالب های یوبوت به تنهایی مقاومت زیادی نداشته و اگر با احتیاط آنها را جابجا نکنیم، شکسته خواهند شد.